In memoriam: Jan Bongers (1951-2009)

Deze zomer eindigde toch nog tragisch met de vermoedelijke zelfmoord van Jan Bongers, hoofdredacteur van Imagine Magazine. Volgens de gegevens van een wijkagent is hij in de nacht van 22 op 23 augustus van een viaduct gesprongen en pas enkele uren later gevonden. Hij is op woensdag 2 september in Zaandam begraven, alleen in het bijzijn van enkele buren.

  

Jan werd geboren op 24 november 1951. Toen ik hem in 2002 leerde kennen, was hij de vijftig al gepasseerd. Hij bracht in zijn eentje De Spirituele Karnt uit, een leuk blad met veel nieuws over de Life Foundation van Mansukh Patel, een vredesgoeroe die in die tijd in Nederland op het toppunt van zijn populariteit stond. In dat jaar publiceerde ik een boek over het leven van Jezus gezien vanuit het standpunt van de Essenen. Ik had het boek geschreven om te onderzoeken wat Jezus over de aanstaande Nieuwe Tijd had gezegd. Ook Jan werd geïnspireerd door de gedachte van een aanstaande wereld van vrede en hij maakte een mooi interview met mij over mijn boek Jezus en de broederschap der Essenen.

 

Jan volgde in die tijd de verrichtingen van Mansukh Patel en diens medewerkster Savitri MacCuish op de voet en deed daarvan verslag in de Spirituele Krant. Life Foundation International was gevestigd in Nederland en had een initiatief ontwikkeld om wereldvrede dichterbij te brengen. Vlak voor het einde van het tweede millennium had de Life Foundation in Noord Wales daartoe zeven vlammen bijeengebracht die vanuit vijf verschillende continenten waren binnengevlogen. De toekomst van de mensheid zou volgens Patel van deze wereldvredesvlam afhangen.  Maar er kwam een kink in de kabel. In Engeland begonnen geruchten te circuleren dat Mansukh zich enkel naar buiten toe als een vredesapostel of een voorbeeldige vader van drie kinderen gedroeg. Het gevolg was dat in de zomer van 2003 een derde deel van de trouwe Engelse medewerkers teleurgesteld de organisatie verliet.

 

Jan Bongers als hoofdredacteur van Imagine Magazine.

 

Hier in Nederland was bijna niemand op de hoogte van de dramatische ontwikkelingen die zich hadden voorgedaan. In juli 2003 ging Jan naar het centrum Snowdonia in Noord Wales toe waar op 31 juli het monument voor de ‘moeder van de wereldvredesvlam’ zou worden onthuld. Hij was een gevoelige ziel en het viel hem direct op dat de sfeer bij de Life Foundation veranderd was. Hij had altijd met volle teugen genoten van de positieve uitstraling en nu was de sfeer ineens grimmig. Er waren bewakers met honden aanwezig, omdat Patel en MacCuish bang waren dat ex-medewerkers een tegendemonstratie zouden houden. Jan zelf werd door een medewerker van de Life Foundation in de gaten gehouden, opdat hij geen contact met ex-medewerkers zou krijgen.

 

 

Toch werd het monument feestelijk onthuld en Patel begon te beweren dat er geen wind in staat zou zijn deze vlam uit te blazen. In werkelijkheid was het juist lastig geweest om de nieuwe vlam te ontsteken. Dat heb ik van Jan begrepen. Op een bepaald moment viel hem zelfs de gedachte binnen dat hij met één zuchtje de wereldvredesvlam zou kunnen uitblazen.

Hoewel de naam ‘De Spirituele Krant’ de lading goed dekte, besloot Jan ineens die naam te veranderen. Hij voelde zich verbonden met John Lennon en koos, achteraf gezien op de sterfdatum van Lennon, voor Imagine Magazine. Zelf koesterde hij altijd grote verwachtingen van zijn eigen koerswijzigingen. Maar wat hij ook ondernam, hij bleef met verlies draaien, zodat hij altijd gedwongen was om veel geld te lenen voordat hij een nieuwe editie kon uitbrengen. Hij had altijd prognoses bij de hand die uitwezen dat hij zijn schulden binnen een jaar zou kunnen terugbetalen, zodra er voldoende abonnees binnen zouden komen stromen. Om die abonnees binnen te halen liet hij van iedere editie wel zo’n 20.000 exemplaren drukken waarvan hij het grootste gedeelte gratis over Nederland en België verspreidde. Het waren mooie momenten als Jan een nieuwe editie van Imagine Magazine had uitgebracht en met een taart bij ons thuiskwam om het heugelijke feit te vieren.

 

Vermoedelijk lukte het hem de laatste tijd steeds minder om zijn krant draaiende te houden. Hij werd voortdurend door schuldeisers achtervolgd en hij had van welwillende lezers flinke bedragen nodig om zijn hoofd boven water te kunnen houden. Af en toe gaf hij God de schuld dat deze onvoldoende zijn pionierswerk beloonde. Hij probeerde ook het recept van The Secret uit, maar het resultaat was toch altijd hetzelfde. Er waren onvoldoende abonnees voor een levensvatbaar spiritueel tijdschrift van zijn hand. Naar alle waarschijnlijkheid is hij om deze reden tot de conclusie gekomen dat hij maar beter een einde aan zijn leven kon maken.

 

Het logo laat zien dat Jan de wens koesterde om ook in Amerika te verschijnen.

 
Zelf heb ik dit al lange tijd zien aankomen, omdat Jan eerder met die gedachte had gespeeld. Hij was geen man van compromissen. Hij wilde perse zijn eigen droom verwezenlijken. Op die manier heeft hij journalistiek wel een keer een rol van betekenis gespeeld. Met een zekere regelmaat plaatste hij hoofdstukken uit Een lichtstraal van de zon in zijn krant. In dit boek geeft Jezus een aantal leringen aan Anne Givaudan en Daniel Meurois door die betrekking hebben op de huidige tijd. Een bijzonder hoofdstuk vormt ‘De energie van de Schaduw’ waarin Jezus uitlegt dat het nazisme nog steeds voortwoekert in de wereld. Jezus noemt als voorbeeld de massageest die zich in de nazi-beweging zo sterk open­baarde, maar tegenwoordig door aller­lei andere ideologieën geculti­veerd wordt. In het bijzonder waarschuwt Jezus ervoor dat de Schaduw de taal van het Licht is gaan gebruiken omdat de oren van mensen meer dan vroeger naar woorden van vrede staan.

Voorafgaande aan het Tijdperk van de Waterman zou er ook iemand opstaan die de mond vol zou hebben van vrede, een mens van wie de macht aan banden gelegd zou moeten worden. Jan dacht hierbij zoals velen aan George Bush, de president van de Verenigde Staten. Het kwam niet in hem op dat hij zelf achter een dergelijk iemand aanliep. Totdat hij in het voorjaar van 2006 erachter kwam dat de door hem bewonderde Mansukh Patel een diepe schaduwzijde had en sex, macht en geld nastreefde. Direct nam Jan het op zich Patel van zijn voetstuk te stoten. Hij begon in binnen- en buitenland belastende informatie te verzamelen die ruimschoots voorhanden bleek te zijn. Er was simpelweg nooit een journalist geweest die het op zich had genomen om die informatie te schiften, te controleren en te publiceren.

Uiteindelijk schrok Jan daar ook zelf voor terug. Zijn krant was groot geworden door de prachtige artikelen die hij aan het werk van de Life Foundation had gewijd. Terecht vreesde hij dat een publicatie in Imagine Magazine hem veel abonnees zou kosten. Hij besloot de hulp van het dagblad Trouw in te roepen dat op 20 mei 2006 een smeuïg artikel aan Patel en zijn Life Foundation wijdde. Het heette ‘Seks met Mansukh tilde je op een hoger plan.’ Jammer genoeg bleef het bij dit ene artikel. Het dagblad vond het niet nodig om nader te onderzoeken hoe de Life Foundation juist in Nederland zo’n enorme vlucht had genomen. Veel sleutelfiguren die deze organisatie hadden verlaten durfden ook niet onder hun eigen naam in de krant te staan. Zij waren bang voor de methoden die de beweging hanteerde om mensen tot zwijgen te brengen.

 

Een maand later op 18 juni verschenen er nieuwe onthullingen in het Britse blad Mail on Sunday. De door Jan begonnen actie begon vrucht af te werpen. In het bijzonder waren Engelse ex-leden van de Life Foundation over hun angst heen gestapt. In de Mail on Sunday vertelden ze hun verhalen met hun werkelijke naam erbij. Op 19 november 2006 volgde The Observer met een diepgravend artikel waarin de zelfmoord van Paul Clarke centraal stond. Paul was een toegewijd volgeling van Patel geweest die zich in oktober 1998 in Snowdonia had opgehangen.

 

Hoewel de Life Foundation alle beschuldigingen als onwaar betitelde, hadden de publicaties wel degelijk effect op de organisatie zelf. Twee jaar later bestond de Engelse tak van de Life Foundation nog, maar het wereldwijde netwerk maakte geen gebruik meer van die naam en was zich Dru World Wide gaan noemen. Het accent was komen te liggen op Dru-yoga. De Engelsen die met hun onthullingen de val van Life Foundation International hebben bewerkstelligd komen tegenwoordig nog geregeld bij elkaar, maar praten nauwelijks meer over de beweging waar zij elkaar hebben leren kennen. Er is meer openheid gekomen en ouders kunnen een stuk gemakkelijker de kinderen ontmoeten die zich bij de Life Foundation hebben aangesloten.

 

Zou het zonder Jan Bongers ooit zover zijn gekomen? De Engelse ex-leden van de Life Foundation zijn hem zeer dankbaar dat hij de moed heeft gehad om het voortouw te nemen in een actie die al veel eerder door journalisten had moeten worden ondernomen. Nu werd het inderdaad de taak van Jan om de wereldvredesvlam uit te blazen. Het is tragisch dat hij zelf nooit de beloning heeft ontvangen voor de enorme inzet die hij voor een betere wereld toonde. Hij zat zichzelf daarbij toch teveel in de weg en hij was niet bij machte om als eenmansbedrijf van zijn eigen talenten te profiteren. Zo blijven we hem vooral herinneren als iemand die ons een lichtstraal van de zon wilde brengen, maar zelf het licht en de liefde waarnaar hij op zoek was niet in deze wereld kon vinden.

 

 

Herbert van Erkelens © 2009

 

 

Zie ook: Jan Bongers overleden – Vrienden van Imagine